Böbrek kanseri, böbrekleri etkileyen kötü huylu tümörlerin oluşturduğu kanser türleridir. Böbrekler karnın üst bölgesinin arka tarafında yer alan, kırmızı kahverengi ince bir kapsülle kaplı fasulye şeklinde iki tane organdan oluşur. Vücuttaki görevleri artık ve zehirli maddeleri, suyu ve fazla mineralleri süzüp vücut dışına çıkarmaktır. Dış etkilerden korunmasını sırt kasları ve alt kaburga kemikleri sağlar. Böbrekler ve kandan süzülerek meydana gelen idrar, üreter denilen idrar borusundan mesaneye ulaşır. Buradan idrar borusu aracılığıyla dışarıya atılır. Böbrekte olan tümörler iyi huylu ve kötü huylu olarak iki grupta incelenir. Basit böbrek kistleri böbreklerde oldukça sık görülür. Bunla iyi huylu olduklarından, kanserden daha farklıdır. Bunlar insan sağlığını tehdit etmez. Genellikle tedavi gerektirmeden, kendiliğinden yok olabilirler. Böbrek kanseri böbrekte oluşan kötü huylu tümörlerdir. Böbrek kanseri arasında en fazla rastlanan renal hücreli kanserdir. Bunlar daha çok 60 yaşın üstündeki kişileri etkiler. Kalıtsal etkiler varsa, erken yaştaki kişileri de etkileyebilirler. Erkeklerde kadınlardan daha fazla görülür. Erken teşhis edilen kanser cerrahi olarak çıkarılırsa, iyileşme oranı yüksektir. Aksi halde büyüme gösteren kanser lenf bezlerine, karaciğer, pankreas ve kalın bağırsağa yayılım gösterebilir. Ayrıca kan ve lenf bezleri aracılığıyla, vücuttaki diğer alanlara metastaz yapabilir. Bunun dışında böbreklerde değişici hücreli tümörler olabilir.

Bu kanserlerin neden oluştuğu kesin olarak bilinmemektedir. Ancak kanserin oluşması için bazı risk faktörleri olduğu belirlenmiştir. Hastaların uzun süreli diyalize girmesi, aşırı kilosu olması, yüksek tansiyon hastası olması gibi etkenler böbrek kanseri riski oluşturmaktadır. Ayrıca sigara kullanma alışkanlığı olan kişilerde de bu risk yüksektir. Kalıtsal olarak ailede böbrek kanseri olması, asbest ile çalışanlar, kurşun ve çelik endüstrisi çalışanları, yağ oranı yüksek besinlerle beslenenler, kalorisi yüksek diyetler böbrek kanseri riskini arttırmaktadır.

Böbreklerde tümörün küçük olduğu dönemlerde genellikle fazla belirti olmaz. Ancak herhangi bir nedenle erken aşamada teşhis edilirse, iyileşme oranı çok yüksektir. Hastalar kanserden tamamen kurtulabilirler. Hastalarda şikâyetler başladığında, genellikle ilerlemiş kanser düşünülmelidir. Tümörün büyümesi ve yayılması tedaviyi güçleştiren etkenlerdir. Böbrekte ağrı, kanlı idrar gibi belirtilerin yanında, halsizlik, iştahsızlık, ateş gibi yansımalar olabilir. Tümörün yayıldığı organlara göre de belirtiler oluşabilir. Akciğerlere yayıldığında öksürük ve nefes darlığı çekilebilir, beyindeki yayılımda baş ağrısı gibi bulgular olabilir.

Hastalarda genellikle başka bir sebeple yapılan radyolojik incelemeyle kanserin tanısı konulur. Henüz tümörlerin iyi huylu ya da kötü huylu olduğuna dair bir yöntem olmadığından, her kitle kanser olarak değerlendirilerek ileri tetkikler yapılır. Kitle genellikle tek böbrekte görülür. Hastanın öyküsü, şikâyetleri değerlendirilerek, yapılacak araştırmalar belirlenir. Kan ve idrar tahlilleri yapılır. İdrarda az miktarda kırmızı kan hücreleri tespit edilebilir. Tümörün yayılımını belirlemek için, manyetik rezonans MR, bilgisayarlı tomografi BT, kemik sintigrafisi gibi incelemeler yapılır.

Uygulanacak tedavide hastanın genel sağlık durumu, yaşı ve kanserli tümörün yayılımı dikkate alınır. Tümör erken dönemde tespit edildiyse, cerrahi yolla çıkartılması esastır. Nefrektomi olarak tanımlanan ameliyatla böbreğin alınması böbrek kanserinde temel tedavi olarak kabul edilir. Kanserin hangi aşamada olduğu, sayısı ve büyüklüğüne göre, böbrekle birlikte böbrek üstü bezi ve çevresindeki dokular çıkarılır. Hastanın diğer böbreğinde sorun yoksa, birinin alınması sorun yaratmaz. Bu ameliyat açık olarak uygulanır. Ancak yeni gelişmeleri takiben bazı hastanelerde laparoskopik yöntemiyle de yapılmaktadır. Alınan örnekler patolojik incelemeye tabi tutularak, kanserin cinsi, karakteri ve derecesi belirlenir. Bu kanserin yayılımı hakkında önemli bilgiler verir. Erken aşamada tespit edilen kanserler böbrekle sınırlı olduğundan, ek tedavilere gerek kalmaz. Ancak kılıfın dışına çıkan kanserlerde ışın tedavisi uygulanır. İleri aşamaya gelmiş kanserlerde hastalarda oluşan ağrı gibi semptomları giderici tedaviler uygulanır.

Hastalarda oluşabilecek yan etkiler kanserin cinsine ve hastanın yapısına göre değişim gösterir. Ameliyat cerrahi bir operasyon olduğundan ağrı ve rahatsızlığa neden olabilir. Ancak erken dönemdeki ameliyatlarda tam iyileşme sağlanabildiğinden, bu etkiler fazla dikkate alınmaz. Yan etkiler arasında kas ağrısı, halsizlik, gribe benzer yakınmalar, kusma ve ateş bulunmaktadır. Aynı zamanda kemoterapi verilen hastalarda da yan etkiler görülebilir. Bunların arasında bağışıklık sisteminde bozulma, bulantı, kusma, kan hücrelerinde olumsuz etkiler, iştahsızlık yer alır.