Böbrek nakli, diyalizde olan böbrek hastalarına ve böbrek yetmezliği ilerlemiş hastaların sağlığına kavuşması için uygulanan bir organ naklidir. Hastaların büyük bir kısmına nakil yapılabilir. Ancak çok az bir hasta grubu nakil için uygun değildir. Ameliyatı kaldıramayacak kadar ciddi kalp hastalığı, aktif kanser veya ciddi enfeksiyon hastalığı (tüberküloz, hepatit gibi) olan hastalara böbrek nakli yapılamaz. Böbrek nakli olacak hastaların, organ nakil merkezinde kayıtlı olmaları gerekir. Canlı böbrek nakli alabilecek bir yakını olmayan hastalar ise kadavradan böbrek nakli listesine girmelidir.

Canlıdan yapılan böbrek nakli sonrasında hastaların ilk yılda %95 oranında sağlıklı bir yaşam sürmeye başladığı gözlemlenmiştir. Bu oran, geçmiş yıllara kıyasla oldukça iyi bir gelişme göstermiştir. Önceden %50 oranında başarı sağlanırken, bağışıklık baskılayıcı ilaçların geliştirilmesi ve nakil operasyonlarındaki deneyim artışıyla bu oran yükselmiştir. Hastalar genellikle kadavradan böbrek naklini beklemektedir. Ancak canlıdan nakil alabilecekler, daha hızlı bir şekilde sağlıklarına kavuşabilirler. Canlıdan böbrek naklinin avantajları şunlardır:

Böbrek nakli uygulamasında, önemli olan nakledilmiş olan böbreğin uzun yıllar işlev görmesinin sağlanmasıdır. Günümüzde yapılan nakillerde bu başarıyla gerçekleştirilmektedir.

Karaciğer hasarına neden olan hepatit B ve C virüsü, böbrek nakli sonrasında bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar yüzünden vücudun hepatit virüsüyle yaptığı savaşın olumsuz etkilenmesine neden olabilir. Bu yüzden karaciğerinde virüsler nedeniyle ağır hasar olan kişilerde böbrek nakli yapılması önerilmez. Ancak virüsler karaciğerde olumsuz etki yapmamışsa, hastalara böbrek nakli yapılabilir.

Böbrek hastalarının diyalize başlamadan önce nakil olması daha sağlıklı sonuçlar verir. Bu, hastaların diyaliz nedeniyle vücutlarının hasar görmesini engellediğinden, sağlık problemleri olmadan nakil sayesinde sağlıklarına kavuşmalarını sağlar. Yapılan araştırmalarda hastaların diyalizde kısa süre geçirmesinden sonra yapılan nakillerde daha sağlıklı ve uzun bir yaşam sürdükleri belirlenmiştir. Bu nedenle canlı vericisi bulunan hastaların hiç beklemeden nakil olması en doğru yaklaşımdır.

Vericiler, iki gün hastanede kalarak ve bir hafta içinde günlük yaşantılarına dönerek böbrek bağışı yapabilirler. Böbreğin çıkarılması günümüzde laparoskopik nefrektomi ameliyatıyla yapılmaktadır. Karından küçük bir kesiyle, özel aletler ve kamerayla gerçekleştirilen ameliyatta, karın orta hattında açılan 6-7 cm'ye kadar olan kesikten böbrek karın dışına alınır. Kas olmayan alandan yapılan ameliyat sonrasında hastalar az oranda ağrı hisseder. Bu nedenle iyileşme zamanı da kısadır. Verici 2-3 günde hastaneden taburcu edilir. Önceden klasik yöntemle yapılan ameliyat, canlı böbrek bağışının artmasıyla daha konforlu olan laparoskopik yöntemle yapılmaya başlanmıştır. Bu sayede vericilerin daha kolay böbrek bağışı yapmalarına katkı sağlanmıştır.

Böbrek bağışı yapan kişide böbrek yetmezliği gelişmez. Bu, araştırmalarla tespit edilen bir sonuçtur. Bu sadece bağışlara değil, böbreğin kaza ya da hastalık sonucunda kaybedilmesi durumunda bile aynı sonuçları doğurur. Bazı hastalıklar her iki böbreği yetmezliğe kadar götürebilir. Bir böbreğin daha önce bağışlanması durumunda, böbrek sağlıklıyken başkalarına hayat vermiş olur. Vericilerde sadece ameliyattan kaynaklanan çok düşük bir risk bulunmaktadır. Bu risk, bir safra kesesi ameliyatından daha düşüktür.

Doku uyumu olmadan da canlı vericilerden böbrek nakli yapılabilir. Yapılan nakil sonrasında sonuçlar uzun dönemde takip edildiğinde doku uyumu olan nakillerle aynı başarıyı gösterir. Bu nedenle canlı vericisi olan hastalarda doku uyumu aranmaksızın böbrek nakli yapılabilir.

Kan grubu uyumu olmadan yapılacak nakillerde immünolojik riskler artmakta, nakil yapılan böbreği vücut reddedebilmektedir. Ancak kan grubunun bir makineye bağlanarak yapıldığı afarez adı verilen tedavi ve bağışıklığı baskılayıcı ilaçların kullanımıyla kan grubu uyumu olmadan da böbrek nakli yapılabilir. Bu tür nakillerde bir yıl sonrası çok önemlidir. Bazı hastalarda ek tedavilerin uygulanması gerekli olabilir. Bunun kadavra böbrek naklinden daha başarılı, kan grubu uyumu olan nakilden daha başarısız olduğu söylenebilir. Kan grupları arasında A olanlar O grubuna böbrek verebilir. Verici ve alıcı arasında RH uyumsuzluğu olması önemli değildir.