Böbrek Nasıl Çalışır

Böbrekler, vücuttaki kanı filtreleyerek zararlı maddeleri idrar yoluyla atan, asit-baz dengesini sağlayan ve elektrolit dengesini koruyan hayati organlardır. Karın boşluğunda, omurganın her iki yanında yer alırlar. Her biri yaklaşık 10 cm uzunluğunda ve 150 gram ağırlığındadır. Dış görünüşleri fasulye tanesini andırır.

Her böbreğin üst kısmında, önemli hormonlar salgılayan böbreküstü bezleri bulunur. Böbreklere bağlı atardamar, toplardamar, sinirler ve idrar kanalı, "hilus" adı verilen bir bölgeden giriş yapar. Böbreklerin temel işlev birimi, yaklaşık bir milyon "nefron" adı verilen mikroskobik kılcal damar yumağından oluşur.

Böbrekler, aşağıdaki temel görevleri yerine getirir:

Bu temel görevler, böbreklerin vücut sağlığı için ne kadar hayati olduğunu göstermektedir. Böbrekler olmadan, insan vücudu yalnızca 2-3 hafta kadar yaşayabilir.

İdrar, böbreklerden çıkarak idrar kanalları (üreterler) vasıtasıyla mesaneye taşınır. Mesane dolduğunda, beyne idrar yapma ihtiyacı sinyali gönderir. Bu da idrarın vücuttan atılmasını sağlar. Beslenme alışkanlıkları ve tüketilen maddeler, idrarın miktarını ve bileşimini etkiler. Örneğin, kahvedeki kafein ve sigaradaki nikotin gibi maddeler, böbrekler tarafından filtrelenerek idrara geçer ve idrarın kokusunu etkiler.

İdrar sisteminin temel organları şunlardır:

Böbrekler, sodyum gibi maddelerin dengesini de ayarlar. Örneğin, fazla tuz tüketen kişilerin idrarındaki sodyum miktarı yüksektir. İdrarda ayrıca çeşitli inorganik tuzlar ve organik maddeler de bulunur. En yaygın organik madde ise üredir.

Böbrekler, vücuttaki sıvı ve zararlı maddeleri kanı süzerek idrar olarak atar. Bu süzme işleminde "nefron" adı verilen küçük birimler rol oynar. Her bir böbrekte yaklaşık bir milyon nefron bulunur. Böbrekler, vücudun su miktarını kontrol eder. Susuzluk hissini uyandıran ise tükürük bezleridir. Bu bezler yeterince salgı yapamazsa ağızda kuruluk hissi oluşur. Su kaybı, vücut ağırlığının %10'una ulaştığında hücreler görevlerini gerektiği gibi yerine getiremezler. Beynin hipotalamus bölgesindeki su içme merkezi, içilecek su miktarını belirler ve vücuttaki su seviyesini gerektiği ölçüde tutar.