Böbrek taşları, vücutta normalde bulunan kimyasal maddelerin kristalleşmesi sonucu meydana gelir. Böbrekler, idrar yoluyla çeşitli atıkları vücuttan atan filtreleme organlarıdır. Ancak bazı durumlarda, bu atıklar böbreklerde birikebilir ve taş oluşumuna yol açabilir. Böbrek taşları genellikle idrarda bulunan kalsiyum, fosfat gibi minerallerin kristalleşmesi sonucu oluşan katı maddelerdir. Bu durum, obezite, az su tüketimi, şekerli veya tuzlu beslenme gibi faktörlerden kaynaklanabileceği gibi, kalıtsal olarak da meydana gelebilir.

Böbrek taşları farklı boyutlarda olabilir ve bazıları böbreklerde kalırken bazıları idrar yollarına ilerleyebilir. Böbrek taşları sabit durduklarında genellikle ağrıya neden olmazlar, ancak idrar yollarında hareket ettiklerinde şiddetli ağrılara yol açabilirler. Özellikle büyük olan taşlar daha zorlu ilerler ve kanama, acı gibi etkilere neden olabilir. Böbrek taşlarının oluşumu belirli bir nedene bağlı olmamakla birlikte, bazı risk faktörleri taşların oluşumunu artırabilir.

Böbrek taşlarının türleri ve oluşum nedenleri farklılık gösterebilir. Taşların azaltılması için bol su içilmeli, kalsiyum ve sodyum alımı kısıtlanmalı, protein alımı azaltılmalı ve taş oluşumunu artıracak besinlerden uzak durulmalıdır. Özellikle risk taşıyan kişiler bu konuda daha fazla dikkat etmelidir.

Böbreklerde oluşan taşların büyük bir kısmı kalsiyum birikiminden meydana gelir. Bu birikim, parçalara ayrılarak taş halini alır ve idrar yollarına ilerler. Bu oluşumların kalsiyumdan zengin beslenmeden ziyade genetik etkenlerden dolayı meydana geldiği düşünülmektedir. Ancak hastaların kalsiyum ve D vitamini alımını sınırlaması faydalı olabilir. Ayrıca, ailesinde taş oluşumu olan kişiler de bu mineralleri sınırlayabilir. D vitamini, kalsiyumun emilmesine yardımcı olduğu için kısıtlanmaktadır. Vücutta kalsiyum emilimi fazla olduğunda, böbreklerde birikme riski artmaktadır. Ancak kalsiyum kemikler, kalp ve sinir sistemi için önemli bir mineral olduğundan, vücutta yeteri kadar bulunmalıdır. Bu konuda doktora danışarak, alınan kalsiyum miktarında kısıtlama yapılmalıdır.

Kalsiyum taşlarının oluşumu sırasında oksalat bileşeniyle iş birliği yapılır. Oksalat içeren besinler arasında çikolata, pazı, ıspanak ve pancar gibi gıdalar bulunur. Risk taşıyan kişiler bu besinlerin tüketimini sınırlamalıdır.

İdrarın asidik olması halinde, kalsiyum idrar yolunda daha hızlı taş yapar. Asidik idrar, şeker hastalarında, obezlerde ve insülin direnci olan kişilerde daha fazla görülür. Bu kişilerde böbrek taşı oluşumu yüksek orandadır. Et ve protein tüketiminin fazla olması idrarda asit miktarını artırır.

Çevresel etkenler böbrek taşı oluşumunda etkili olsa da genetik etkenlerin varlığının daha etkili olduğu düşünülmektedir. Ailesinde taş oluşumu olan kişiler bu konuda daha fazla risk taşımaktadır.

İdrar yolu enfeksiyonları taş oluşumu açısından risk taşımaktadır. Enfeksiyona neden olan bakteriler nedeniyle idrarda amonyak oranının artması, böbrek taşı oluşumuna neden olabilir. Bu tür taşlar kadınlarda daha fazla görülür. Çünkü kadınlar idrar yolu enfeksiyonunu daha fazla yaşarlar. Ayrıca tiroit hastalıkları, böbrek hastalıkları ve pankreas hastalıkları taş oluşumuna neden olabilir. Gut hastalığı da ürik asit oranını artırdığı için ürik asit taşlarının oluşmasına yol açar. Bu taşlar erkeklerde kadınlara göre daha fazla oranda görülür.

Günlük sıvı tüketiminin az olması, böbrek taşı için risk faktörleri arasında yer alır. Sıvının az tüketilmesi, idrara az çıkılmasına neden olur. Günlük idrar çıkışı bir litrenin altında olduğunda, böbrek taşı oluşumu artar. Ancak sıvı alımı, çay ve kahve gibi sıvılar tüketmek yerine, bol su içilmesiyle bu faydayı sağlar. İnsanlar normal olarak günlük 2 litre su içmeye dikkat etmelidir.

Böbrek taşı oluşumunda yaş ve cinsiyet çok etkili olmasa da 50 yaşın üstündeki erkeklerde böbrek taşlarının daha fazla oluştuğu bilinmektedir.