Böbrek damar tıkanıklığı nasıl anlaşılır, belirtileri nelerdir?

Böbrek damar tıkanıklığı, böbreklere kan taşıyan atardamarların (renal arterler) kısmen veya tamamen tıkanması durumudur. Bu tıkanıklık genellikle ateroskleroz (damar sertleşmesi) veya fibromüsküler displazi gibi nedenlerle oluşur. Tıkanıklık sonucu böbrekler yeterince kanlanamaz, bu da böbrek fonksiyonlarının bozulmasına ve çeşitli belirtilere yol açar.

Belirtiler, tıkanıklığın şiddetine ve süresine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bazı durumlarda hiçbir belirti görülmezken (sessiz seyir), genellikle aşağıdaki şikayetler ortaya çıkar:

• Yüksek tansiyon (hipertansiyon): Ani başlangıçlı veya kontrol altına alınamayan yüksek tansiyon en yaygın belirtilerden biridir.
• Böbrek fonksiyonlarında bozulma: Kan testlerinde kreatinin ve üre değerlerinin yükselmesiyle kendini gösterir.
• İdrarda protein kaçağı (proteinüri): Böbrek hasarının bir göstergesi olabilir.
• Ödem: Vücudun çeşitli bölgelerinde, özellikle ayak bileklerinde ve göz çevresinde şişlikler oluşabilir.
• Yan ağrısı: Böbreklerin bulunduğu bölgede (sırtın alt kısmında, kaburgaların hemen altında) ani ve şiddetli ağrı görülebilir. Bu, özellikle akut tıkanıklıklarda ortaya çıkar.
• Bulantı, kusma ve iştahsızlık: Böbrek fonksiyonlarındaki bozulmaya bağlı olarak gelişebilir.
• Halsizlik ve nefes darlığı: Yüksek tansiyon ve böbrek yetmezliğine bağlı olarak ortaya çıkabilir.
• İdrar miktarında azalma: Böbreklere giden kan akımının ciddi şekilde azalması sonucu idrar çıkışı düşebilir.

Belirtilerin varlığında, tanıyı doğrulamak için çeşitli görüntüleme ve laboratuvar testleri kullanılır:

• Renal Doppler Ultrason: Böbrek damarlarındaki kan akımını değerlendirmek için kullanılan non-invazif bir yöntemdir.
• Anjiyografi: Damar içine kontrast madde verilerek damarların görüntülenmesini sağlar. Altın standart tanı yöntemi olarak kabul edilir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT) Anjiyografi veya Manyetik Rezonans (MR) Anjiyografi: Damar yapısını detaylı bir şekilde görüntülemek için kullanılır.
• Kan ve idrar testleri: Böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek amacıyla yapılır.

Böbrek damar tıkanıklığı, erken teşhis ve tedavi edilmezse böbrek yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilen bir durumdur. Özellikle ani başlangıçlı veya kontrol altına alınamayan yüksek tansiyon, yan ağrısı ve böbrek fonksiyon testlerinde bozulma gibi belirtiler fark edildiğinde mutlaka bir üroloji veya nefroloji uzmanına başvurulmalıdır.